Deze Bollebooswichtpagina is gekoppeld aan de Stapperloot-route Doornik
Wandel deze route met je smartphone.
TOM FRANTZEN
° Bosvoorde, 16 november 1954.
Als de op 16 november 1954 in de Brusselse randgemeente Bosvoorde geboren Tom Frantzen na zijn middelbare school twijfelt tussen bouwen en beeldhouwen, start hij een opleiding aan de École Nationale d’Architecture et des Arts Visuels, onderdeel van de bekende Ter Kameren-opleiding. Daar maakt hij dan toch de keuze voor kunst door de afdeling Monumentale beeldhouwkunst te gaan volgen. Zijn leraar is niet de minste, de bekende beeldhouwer Rik Poot, die vooral met metaal heeft gewerkt. Dat beïnvloedt blijkbaar Tom, want hij gaat een stage volgen bij een Italiaanse bronsgieter, gezien de techniek van de cire perdue of verloren was hem sterk boeit. Daarna bouwt Frantzen zijn eigen gieterij, waar hij tot 1990 zelf zijn bronzen beelden giet. Maar niet enkel brons boeit hem, hij zal in de loop van zijn kunstenaarsleven met zeer uiteenlopende materialen experimenteren. En nog steeds gebeurt het mouleren, ciseleren en de montage van zijn beelden in eigen atelier.
Frantzens aandacht spitst zich toe op de beweging binnen de ruimte, waarbij hij menig werk overgiet met een laag verbeeldingsrijke fantasie, gekruid met gekte en humor. Bij Toms openbare werkstukken beoogt hij bewust de voorbijganger erbij te betrekken, wat hem lukt door op mensenmaat te werken en iets te brengen dat de omgeving animeert. Dus het samenspel van kunstwerk en toeschouwer is voor Tom Frantzen wel degelijk erg belangrijk.
Naast grote opdrachten van overheden heeft Tom ook regelmatig gewerkt in opdracht van actiegroepen of buurtcomités, waardoor enkele opmerkelijke kleinere beelden in het vooral Brusselse straatbeeld zijn verschenen. Die zijn niet van ver zichtbaar, ze duiken verrassend op wanneer je er bijna achteloos aan voorbij dreigt te lopen, omdat ze haast vanzelfsprekend in de omgeving zijn geïntegreerd, ook al zijn ze qua handeling vaak eerder ongewoon. Zo zijn er de kwajongen die een eerder stripfiguurachtige agent beentje licht vanuit een rioolput (‘De Vaartkapoen’), de straathond die tegen een paaltje plast (‘Het Zinneke’) of de Brusselse dame die zomaar op straat haar geld telt, maar daarbij haar portemonnee stevig vasthoudt (‘Madame Chapeau’ – een figuur uit de Brusselse theatercomedie Bossemans en Coppenolle).
Tot de meer officiële opdrachten behoort het beeld van Pieter De Geyter, de Belg die de muziek van De Internationale componeerde op een gedicht van Eugène Pottier, een van de voormannen van de Parijse Commune van 1871. Pieter kreeg zijn plaatsje nabij het Gentse Museum voor Industriële Archeologie en Textiel (MIAT). Ook in deze categorie valt de opstelling op het Antwerpse Eilandje met burgemeester Jan Van Rijswijck bij verwijzingen naar haven en industrie.
Begin jaren 1990 wint Tom Frantzen de Shikanai- en de Manzuprijs in Japan, wat resulteerde in spiritueel doordachte beelden in de Japanse openluchtmusea van Hakone en Utsukushi-Ga-Hara. Dat meer spirituele komt eveneens terug in de twee werkstukken van Frantzen nabij de luchthaven van Zaventem op rotondes in Steenokkerzeel. Op de ene rotonde bestudeert de renaissancemens de vlucht van de zwanen, terwijl een 4-jarige Antoine de Saint-Exupéry op de andere als een kleine prins droomt van vliegen, gezeten op een kraanvogel.
Tom Frantzen woont en werkt thans in Duisburg, een dorpje nabij Tervuren. Dat resulteerde in twee grote kunstwerken nabij het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika: ‘The Congo I presume’ , zowel een eerbetoon aan als een commentaar op Leopold II en zijn Congopolitiek met olifanten als opvallend element en ingehuldigd in 1997, toen het precies een eeuw geleden was dat hier de Koloniale Tentoonstelling plaatsvond, waarvoor het paleisachtige museumgebouw is opgetrokken, en ‘De Bandundu Water Jazz Band’, een fontein met Afrikaanse dieren, die sinds 2005 een rotonde van de Tervurenlaan animeert.
In 2015 presenteert Frantzen een driedelig werk rond de Brusselse Kapellekerk, waar Pieter Bruegel de Oude is gehuwd en ligt begraven. Naast een schilderende Pieter zijn er een rijstpap etend duiveltje uit Bruegels schilderij Dulle Griet en een groep met ezel, deugniet en meisje, geïnspireerd op ‘De ezel op school’, een tekening van Bruegel. Het is de bedoeling dat je een wandeling rond de kerk maakt langs deze drie elementen van het werkstuk en zo je eigen verhaal creëert, want het maakt niet uit hoe je die wandelroute aflegt.
In zijn thuisbasis aan de Duisburgse Waaienberg 17 bouwt Tom Frantzen aan zijn eigen biotoop, ‘De paden van de Chatmikaze’, een beeldentuin in volle natuur waar zijn veelzijdige eigenheid ten volle kan openbloeien. Op afspraak is die tuin voor kleine groepen (minimum 15 en maximum 25 personen) te bezoeken tussen 15 april en 15 oktober. Je wordt er onder meer geconfronteerd met de Opportunist, de Ardeense jager, Wijn op bier is plezier, Oog in oog, Stek et restek, de Doorbijter, de Clash der titanen en Ingeblikt.
Oeuvre (onvolledig):
1985 De Vaartkapoen, brons.
Gebouw Franse Gemeenschap, Sint-Jans-Molenbeek.
1990 Metafoor, brons (Shikanaiprijs).
Openluchtmuseum Hakone, Japan.
1991-92 Running Culture, brons (Manzuprijs)
Utsukushi-Ga-Hara openluchtmuseum, Japan.
1997 The Congo I presume, diverse materialen, water.
Koninklijk Museum voor Midden-Afrika, Tervuren.
1997 Jan Cornelis Van Rijswijck, cortenstaal, brons, (geplaatst 2006).
Napoleonkaai / Verbindingsdok Oost, Antwerpen-Eilandje.
1999 Het Zinneke, brons.
Kartuizerstraat, Brussel-Sint-Goriks.
2000 Madame Chapeau, brons.
Socialistische Mutualiteit, Brussel.
2000 Bollie en Billie, brons.
Rotonde Heymboschlaan / Engelandlaan, Brussel-Jette.
2000 Wannes van Lichtert, brons.
Leistraat / Kloosterstraat / Schoolstraat, Lichtaart.
2000 De Zuiveringsengel, expoxy.
Augustijnerklooster, Sint-Margrietstraat 11, Gent.
2001 De Trouw, brons, water.
Domein Paira Daizo, Cambron-Casteau.
2004 Onder dezelfde hemel, blauwe steen, brons.
Roger Vandendriesschestraat / Julius Caesarlaan, Sint-Pieters-Woluwe.
2005 De Bandundu Water Jazz Band, diverse materialen.
Rotonde Tervurenlaan, Tervuren.
2007 Renaissance van de Droom, brons, beton.
Rotonde, Steenokkerzeel.
2007 De eerste droom van Saint-Exupéry, brons, beton.
Rotonde, Steenokkerzeel.
2009 Li Belle Hippo, diverse materialen.
Musée des Beaux-Arts, Enclos Saint-Martin, Doornik, hangend in interieur.
2014 De Sprong, expoxy.
Kinderdagverblijf De Sterretjes, Sterrebeek.
2015 Het Schildersatelier, brons.
Portaal voormalig museum School van Tervuren, Kerkstraat, Tervuren.
2015 Bruegel aan het werk, brons.
Kapellemarkt, Brussel-Marollen.
2015 Rijstpap etende duivel, brons.
Kapellemarkt hoek Kapellestraat, Brussel-Marollen.
2015 De ezel, het meisje en de deugniet, brons, cortenstaal.
Kapellestraat, Brussel-Marollen.
2017 Jacques Brel, brons.
Oud Korenhuis, gericht naar éditions Jacques Brel, Brussel-centrum.
???? L’ange exterminateur, koper, inox, ijzer, expoxy.
Musée des Beaux-Arts, Enclos Saint-Martin, Doornik (vermoedelijk verwijderd).
???? Pieter De Geyter, brons.
Voorplein rechts, Museum voor Industriële Archeologie en Textiel, Minnemeers 9, Gent.
Voor commentaar per beeld: www.tomfrantzen.be/en/arta.htm en www.tomfrantzen.be/en/artr.htm
Klik voor andere routes op Routes
Voor andere Bollebooswicht-items klik je op Bollebooswicht